Σωστός Φωτισμός & Γραφικές Τέχνες

Όλο και περισσότεροι επαγγελματίες του χώρου των Γραφικών Τεχνών χρησιμοποιούν πλέον όργανα και λογισμικό για τη διαχείριση χρώματος. Όσο τέλεια όμως και αν είναι τα όργανα αυτά, και όσο καλό και αν είναι το λογισμικό που χρησιμοποιούμε, δεν πρόκειται να έχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα εάν οι συνθήκες υπό τις οποίες παρατηρούμε και συγκρίνουμε το τυπωμένο φύλλο με το δοκίμιο ή οι συνθήκες θέασης της οθόνης μας δεν είναι σωστές.

Αν πραγματικά ενδιαφερόμαστε για την πιστότητα και την επαναληψιμότητα των χρωμάτων στην εκτύπωση, τότε θα πρέπει να ακολουθήσουμε ορισμένους κανόνες σε ότι αφορά τις συνθήκες του περιβάλλοντος στο οποίο βλέπουμε, εργαζόμαστε και αξιολογούμε. Οι συνθήκες αυτές ισχύουν τόσο για το χρώμα στις οθόνες μας όσο και για τον περιβάλλοντα φωτισμό του χώρου εργασίας μας.

Πολλοί επαγγελματίες εφοδιάζονται με όργανα μέτρησης και πολύ ακριβές οθόνες, αλλά όλα αυτά μένουν στην πράξη αναξιοποίητα, γιατί αγνοούν ότι όλα αυτά έχουν εφαρμογή μόνο όταν λειτουργούν κάτω από συγκεκριμένες και απόλυτες, κατά προτίμηση, συνθήκες φωτισμού.

Έχουμε κάνει μία τρύπα στο νερό εάν έχουμε αγοράσει μία ακριβή οθόνη ή ένα φασματοφωτόμετρο, εάν έχουμε δαπανήσει ώρες ολόκληρες για τη δημιουργία color profile και για λόγους ... "διακόσμησης", ο χώρος εργασίας και αξιολόγησης φωτίζεται με σποτάκια tungsten!
Επειδή στην οπτική επικοινωνία το Α και το Ω είναι το φως, πρέπει να βλέπουμε και να μετράμε το χρώμα κάτω από καθορισμένες συνθήκες.
Αυτές τις συνθήκες τις ορίζουν τα πρότυπα ISO 3664:2009 (συνθήκες θέασης), ISO 12646:2008 (οθόνες για έγχρωμα δοκίμια – χαρακτηριστικά και συνθήκες θέασης) και ISO/AWI 14861 (προδιαγραφές συστημάτων έγχρωμων δοκιμιακών οθονών).

Η ποιότητα του φωτισμού
Πρώτα απ' όλα, η θερμοκρασία χρώματος φωτισμού για αδιαφανή και διαφανή πρωτότυπα ορίζεται σε D50 ή 5000⁰ K (Kelvin). Αυτές είναι, θεωρητικά, οι φωτιστικές συνθήκες φυσικού φωτισμού και σχετίζοντι με θερμοκρασία χρώματος κατά προσέγγιση 5000⁰ K.
Εκτός από τη θερμοκρασία χρώματος μιας φωτιστικής πηγής, σημασία έχει και ο δείκτης χρωματικής απόδοσης (CRI) που δείχνει πόσο καλά μια φωτιστική πηγή αποδίδει τα χρώματα.
Για να εξασφαλίσουμε ότι αυτό που μετράμε και αυτό που βλέπουμε αντιμετωπίζονται με το ίδιο τρόπο, πρέπει να έχουμε και στα όργανα μέτρησης τον ίδιο φωτισμό, όπως επιβάλλεται από το πρότυπο ISO 13655:2009, που αφορά τις συνθήκες μέτρησης, γιατί το χρώμα είναι μεταβλητό κάτω από διαφορετικές φωτιστικές συνθήκες. Άλλωστε το φαινόμενο του μεταμερισμού προκαλείται από αυτό ακριβώς το γεγονός.

Τα επίπεδα του φωτισμού

Το πρότυπο ISO 3664:2009 ορίζει δύο διαφορετικά επίπεδα φωτισμού για τις συνθήκες θέασης. Υπάρχει το πολύ δυνατό, 2000 ± 500 lux, που χρησιμεύει για να διακρίνουμε όλες τις λεπτομέρειες της εικόνας στις σκούρες περιοχές, όταν πρόκειται για σύγκριση δύο ανακλώμενων πρωτοτύπων π.χ. δοκιμίου και εκτύπωσης ή οποιαδήποτε άλλη σύγκριση αναφοράς.
Υπάρχει επίσης το δεύτερο (αναθεωρημένο) επίπεδο, 500 lux ± 125 lux, για θέαση σε κανονικές συνθήκες, στην πραγματικότητα σε συνθήκες εργασίας γραφείου, ώστε να μπορούμε να δούμε πως θα φαίνεται η εικόνα στην καθημερινή (και εφικτή) ένταση φωτισμού.

Τη μεγάλη ένταση φωτισμού, τη χρησιμοποιούμε σε καμπίνες φωτισμού για την αξιολόγηση των τυπωμένων φύλλων με τα δοκίμια στα τυπογραφεία, ενώ τη μικρότερη ένταση φωτισμού σε συνθήκες εργασίας γραφείου, όπου η αξιολόγηση γίνεται στο χώρο εργασίας είτε δοκιμίων με οθόνη είτε δοκιμίων με εκτύπωση.
Για τις διαφάνειες οι συνθήκες θέασης ορίζονται σε φωτεινότητα (Β) 1270 ± 320 cd/m2 κατά προτίμηση ή 1270 ± 160 cd/m2 όπου απαιτείται.

---

---