graphicanews

Αρθρογραφία

Διαχωρισμοί τετραχρωμίας - Πρακτικές UCR & GCR

Διαχωρισμοί τετραχρωμίας - Πρακτικές UCR & GCR

από Θεμιστοκλής Χαψής την 3 Νοεμβρίου, 2025
.

Καταστολή της Γκρι Συνιστώσας (GCR / Gray Component Reduction)
Με τη μέθοδο της αχρωματικής σύνθεσης τελείται αντικατάσταση συνυπαρχουσών δυνάμεων CMY σε όλα τα σημεία της εικόνας - όπου αυτό είναι εφικτό - όπου δηλαδή συναντάται ταυτόχρονη συνύπαρξη δυνάμεων Cyan, Magenta και Yellow με ποσοστό μαύρου και όχι μόνο στις σκιές.

ucr
Αριστερά οι δυνάμεις των χρωμάτων πριν το διαχωρισμό GCR.
Δεξιά, το χρώμα έχει υποστεί διαχωρισμό GCR, όπου έχει αφαιρεθεί ολικώς η κοινή ποσότητα μελανιού (75%) και από τα 3 κανάλια, και έχει αντικατασταθεί με 75% μαύρο.
Το αποτέλεσμα είναι να έχουμε 150% λιγότερη επικάλυψη μελανιού.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, αφενός, τη δραματική μείωση του ποσοστού μελανιού που χρησιμοποιείται σε μια εκτυπωτική εργασία, με συνέπεια η παραγωγή να γίνεται με ακόμη χαμηλότερο κόστος, αφετέρου η εκτυπωτική διαδικασία γίνεται πιο σταθερή και ελεγχόμενη και φυσικά πιο καθαρή.

Παράλληλα μειώνονται τα προβλήματα μη σύμπτωσης και βελτιώνεται η απόδοση της χρωματικής παγίδευσης (color trapping).
Εδώ, τα γκρι και οι σκιές γίνονται ακόμη πιο ουδέτερα και φυσικά η έκταση του φαινομένου αντικατάστασης ποσοστιαίων αναμείξεων των 3 μελανιών με μαύρο είναι ελεγχόμενη.

Ανάλογα με τον τρόπο που μετρά κανείς το ποσοστό αντικατάστασης, μπορούμε να πούμε ότι έχουμε:
None (δηλαδή καθόλου αντικατάσταση)
Light (ελαφριά)
Medium (μέτρια)
Heavy (βαριά / πολύ) και
Maximum (μέγιστη) CGR ή απλώς να έχουμε ποσοστό αντικατάστασης, πχ 50%, δηλαδή αντικατάσταση των 3 μελανιών σε ποσοστό 50% των αρχικών τους τιμών με αντίστοιχο μαύρο.

gcr
Αριστερά, οι αρχικές δυνάμεις των χρωμάτων έχουν υποστεί 100% GCR και έχουν μειωθεί κατά 75% ανά χρώμα.
Δεξιά, έχει γίνει διαχωρισμός 50% GCR και αφαιρέθηκε 38% ανά χρώμα απ’ όλα τα κανάλια και αντί για 75% προστέθηκε 38% μαύρο.

Είναι πολύ αυτοί που υποστηρίζουν ότι στην πράξη η μέθοδος UCR και η μέθοδος Light GCR παράγουν σχεδόν το ίδιο εκτυπωτικό αποτέλεσμα, ενώ, μεγάλη προσοχή θα χρειαστεί στη χρήση ποσοστού CGR μεγαλύτερου από Medium.

Σήμερα, γνωρίζουμε καλά ότι για να μπορέσουμε να γνωρίζουμε επ’ ακριβώς τα ποσοστά GCR που θα χρειαστεί να θέσουμε στους διαχωρισμούς μας, θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε την επιστήμη της χρωματομετρίας και συγκεκριμένα να παράγουμε τα πολύτιμα χρωματικά προφίλ για τη συγκεκριμένη offset, με τα συγκεκριμένα μελάνια, πάνω σε συγκεκριμένο χαρτί, γνωρίζοντας φυσικά το άπλωμα κουκκίδας (dot gain) τουλάχιστον στο μαύρο αν και το ιδανικό είναι και στα 4 χρώματα.

Επικουρικά στη μέθοδο GCR, για να μετριάσουμε την πλήρη αντικατάσταση των 3 δυνάμεων με μαύρο, που μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να μειώσει την τονικότητα, τον πλούτο και τη λεπτομέρεια των σκιών, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τη μέθοδο UCA (Under Color Addition / Υποχρωματική Προσθήκη) η οποία είναι μια παραλλαγή αχρωματικής σύνθεσης.

Σε αυτήν, για να υποστηρίξουμε καλύτερα τις ουδέτερες σκιές μιας εικόνας, όταν η πυκνότητα και άρα η ποιότητα του μαύρου μελανιού που χρησιμοποιούμε στην εκτύπωση δεν είναι τόσο υψηλή όσο θέλουμε για να παράγουμε ένα βαθύ μαύρο, αντί να αντικαταστήσουμε ολοκληρωτικά τα ισόποσα τμήματα των 3 χρωμάτων, αντικαθιστούμε μόνο ένα τμήμα τους.

Με αυτόν τον τρόπο, που χρησιμοποιείται ευρέως σήμερα, μπορούμε και έχουμε μια ισορροπία στη χρήση της μεθόδου GCR η οποία έχει ως αποτέλεσμα να έχουμε ακόμη καλύτερη ποιότητα εκτύπωσης και πιστότητα χρωμάτων, με πιο αρμονικές διαβαθμίσεις στα σκούρα και στις σκιές.

UCA
Αριστερά οι αρχικές δυνάμεις των χρωμάτων πριν υποστούν 100 GCR.
Δεξιά, οι δυνάμεις των χρωμάτων έχουν υποστεί 100 GCR διαχωρισμό με αποτέλεσμα οι τιμές να πέσουν σε 15%, 0%, 5%, αλλά, λόγω του 50% UCA έχουμε μείωση του συνολικού ποσοστού αφαίρεσης κατά 50% ανά μελάνι, με αποτέλεσμα να αυξηθούν οι τελικές τιμές των 3 μελανιών κατά 38%, ενώ, το μαύρο να πέσει από 75% σε 37%.

Και στη μέθοδο GCR, μεγάλο ρόλο παίζει η συνολική αντοχή επικάλυψης του χαρτιού από μελάνι (Total Ink Limit), ενώ μεγάλο ρόλο θα παίξει η τελική επιλογή μας ως προς το ανώτατο όριο μαύρο (Black Ink Limit) αλλά και η παραγωγή μαύρου (Black Generation) όπως την συναντήσαμε παραπάνω σε Light, Medium κ.λπ. Για να κάνουμε ακόμη πιο κατανοητή την τελευταία παράμετρο, θα πρέπει να σκεφτούμε ότι αν ξαφνικά η εικόνας μας “κόβει” μόνο στα σκούρα τα 3 μελάνια, και τα αντικαθιστά ολοκληρωτικά με μαύρο, οι τόνοι δεν θα είναι εναρμονισμένοι σε όλη την επιφάνεια της εικόνας και φυσικά δεν θα υπάρχουν ομαλές διαβαθμίσεις.

Όσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό παραγωγής μαύρου λοιπόν, τόσο πιο “νωρίς” ξεκινάει η αντικατάσταση των 3 μελανιών και τόσο πιο εναρμονισμένο αποτέλεσμα έχουμε.

Διάγραμμα 3 χρωματικών καμπύλων C, M, Y
Διάγραμμα 3 χρωματικών καμπύλων C, M, Y σε συνάρτηση με την αντικατάστασή τους από μαύρο χρώμα.
Εξετάζουμε σε 3 διαφορετικά ποσοστά διαχωρισμού GCR τους ρυθμούς και την ποσόστωση αντικατάστασης των 3 μελανιών από το μαύρο.
Ο οριζόντιος άξονας μάς δίνει τα ποσοστά ράστερ (0-100%) πάνω από τα οποία γίνεται αντικατάσταση από μαύρο χρώμα, ενώ, ο κάθετος άξονας μάς δείχνει το ποσοστό αντικατάστασης του συνολικού διαθέσιμου κοινού μελανιού και στα 3 χρώματα από το μαύρο (με τιμές από 0-100%).

Κλείνοντας, να τονίσουμε ότι το άρθρο αυτό αποτελεί απλώς μία επιφανειακή γνωριμία με μια από τις βασικότερες παραμέτρους του εκτυπωτικού αποτελέσματος, της ποιότητας και της πιστότητας των εικόνων και κατ’ επέκταση των εκτυπώσεών μας.

Για να μπορέσει κανείς να ελέγξει το βέλτιστο τελικό αποτέλεσμα, θα πρέπει να χρησιμοποιήσει όργανα μέτρησης κατά την εκτύπωση και λογισμικό παραγωγής προφίλ. Επίσης, απαιτείται βαθιά γνώση και εμπειρία πάνω στις διαφορετικές παραμέτρους.

Αν δεν είστε σίγουροι για το τί ακριβώς κάνετε, μην προσπαθήσετε μόνοι σας να αλλάξετε τα χρωματικά προφίλ του Photoshop από το μενού Edit / Color Settings. Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι κυριολεκτικά καταστροφικό. Μιλήστε με τον τεχνικό προεκτύπωσης (prepress) και τον τυπογράφο σας και βρείτε μαζί του την καταλληλότερη λύση.

Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο περιοδικό CMYK (τεύχος #07) το 2007.
Ορισμένες πληροφορίες που περιέχονται στα άρθρα του περιοδικού και αναδημοσιεύονται εδώ, ενδέχεται να μην ισχύουν πλέον καθώς η τεχνολογία του DTP έχει εξελιχθεί στα χρόνια που έχουν μεσολαβήσει.






Θεμιστοκλής Χαψής

Αρθρογράφος, Εκπαιδευτικός και καταξιωμένος επαγγελματίας σε θέματα Γραφικών Τεχνών, Γραφιστικής και Design. Ασχολείται ενεργά και με επιτυχία στο σχεδιασμό συστημάτων, προϊόντων και υπηρεσιών που ενισχύουν την επιχειρηματική ανάπτυξη.